Na Prime pojawił się Network. Wcześniej już widziałem fragmenty tego filmu, które były wizjonerskie więc będąc sam w domu, na spokojnie go włączyłem.
Mimo, że film pochodzi z 1976 roku, czyli ma już niemal pół wieku, jest genialny. Do teraz się zastanawiam jak to się stało, że komuś udało się coś tak obrazoburczego i wizjonerskiego nakręcić. W życiu, w żadnym filmie nie słyszałem tak niesamowitych i inteligentnych wypowiedzi.
Reżyserem był Sidney Lumet, autor takich arcydzieł jak Dwunastu Gniewnych Ludzi, Taśmy Prawdy, Agresja, Serpico, Pieskie Popołudnie.
Film zaczyna się prozaicznie, niegdyś świetny prezenter informacji, Howard Beale, w tej roli Peter Finch, po tym jak jego program notuje coraz większe spadki oglądalności dostaje wypowiedzenie.
Beale na antenie podczas przekazu na żywo, zapowiada, że za tydzień zabije się na antenie.
Jego przyjaciel, a jednocześnie producent Max Schumacher, w tej roli Wiliam Holden, chce go wysłać na leczenie. Żeby uratować katastrofalną sytuację, Beale prosi aby umożliwić mu prowadzenie jeszcze jednego programu, żeby mógł odwołać to co powiedział.
Jednak na wizji Beale mówi, że wszystko, całe nasze życie jest popieprzone i kończy program słowami:
„Każdy jest zmęczony tym, gównem”
To jest eksplozja, oglądalność skacze do góry, ludzie się utożsamiają z Bealem, wszystkie gazety piszą o nim artykuł. Nowa producentka, Diana Christensen, w tej roli Faye Dunaway, chcąc zatrzymać program mówi wprost:
„Jesteśmy jak dziwki bierzemy co tylko się trafi” – i to jest istota dzisiejszych mediów.
Zgadza się z tym dyrektor stacji Frank Hackett, w jego roli Robert Duvall. Beale otrzymuje swój własny program jako prorok piętnujący hipokryzję.
W kolejnym programie Beale mówi, że miał wizję, słyszał głos.
„Powiedz ludziom, powiedz prawdę, ludzie nie lubią prawdy”
Gdy Beale zapytał się dlaczego on, usłyszał:
„Bo jesteś w telewizji durniu, ogląda Cię 40 milionów ludzi”
Beale mówi:
„Nie muszę mówić że jest źle, bo wszyscy wiedzą że jest źle
Mamy kryzys, ludzie boją się że stracą pracę
Dolar spada na wartości, Banki bankrutują, Sprzedawcy trzymają broń pod ladą
Na ulicach grasują anarchisci i nikt nie wie jak to skończyć.
Powietrze nie nadaje się do oddychania, Jedzenie nie nadaje sie do spożycia
Siedzimy przed telewizorem a prezenter mówi nam, że doszło dzisiaj do 15 morderstw jakby to było czymś normalym
Wszyscy wiemy że jest źle
Jest gorzej niż źle
Świat zwariował więc boimy się wychodzić z domu
Siedzimy w domach a świat w którym żyjemy staje się coraz mniejszy
Mówimy jedynie zostawcie nas w spokoju mamy telewizor, toster
Ja was nie zostawię w spokoju
Chcę abyście byli wściekli
Nie chcę żebyście protestowali
Nie chcę abyście szli do polityków
Nie wiem co zrobić z kryzysem, z inflacją, z Rosją , z przestępczością
Wiem tylko że macie być wściekli
Macie krzyczeć: jestem człowiekiem !!
Życie ludzkie ma wartość !!
Wstańcie z krzeseł, podejdźcie do okna, wychylcie się na zewnątrz i krzyknijcie
Szlag mnie trafia i mam tego dość !!!
Świat się musi zmienić !!!
Ńie będziemy na to pozwalać !!!
Potem zastanowimy się co zrobić z inflacja , depresja, kryzysem naftowym
Ale najpierw wstańcie z krzeseł i krzyknijcie
Szlag mnie trafia i mam tego dość !!!”
Program oglądają wszyscy, cała Ameryka, również Schumacher z rodziną, w pewnej chwili jego córka idzie do okna, mówiąc, że chce zobaczyć czy ktoś krzyczy, otwiera okno, ktoś samotnie, trochę nieśmiało krzyczy „Szlag mnie trafia i mam tego dość !!!”.
Po chwili krzyczy coraz więcej ludzi, aż w pewnej chwili krzyczy cały Nowy Jork „Szlag mnie trafia i mam tego dość !!!”
Beale otrzymuje własne studio z widownią.
W kolejnym programie głosi dalej:
„Słucha mnie 62 miliony Amerykanów
Mniej niż 3% czyta książki
Niecałe 15% czyta gazety
Jedyna znana wam prawda, jest tą którą podaje wam telewizja
Mamy teraz całe nowe pokolenie, które nie zna nic poza telewizją
Telewizja jest nową ewangelią, najwyższym objawieniem
Potrafi powoływać i obalać prezydentów, papieży i ministrów
Telewizja jest najwspanialsza siłą na całym tym bezbożnym świecie
Biada nam jeśli wpadnie w niewłaściwe ręce
A kiedy 12 największa firma na świecie kontroluje największą siłę propagandową na całym tym bezbożnym świecie, kto wie, jakie gówno będzie rozpowszechniane
Telewizja to nie jest prawda.
Telewizja to przeklęty cyrk
To wędrowna grupa akrobatów gawędziarzy, tancerzy, dziwaków, treserów i piłkarzy
Zajmujemy się zabijaniem nudy
Jeśli chcecie prawdy idźcie do Boga
Do siebie samych
To jedyne miejsce w którym znajdziecie prawdę
Od nas jej nie dostaniecie
Powiemy Wam to co chcecie usłyszeć
Kojak zawsze dorwie mordercę, a w domu Archie Bunkera nikt nie choruje na raka
Nieważne w jakie kłopoty wpakuje się główny bohater zawsze uda mu się z nich wyjść
Wciśniemy wam każde gówno
Tworzymy iluzję, nic z tego nie jest prawda
Ale wy i tak to oglądacie codziennie
Wszyscy, bez wyjątku
Znacie tylko nas
Zaczynacie wierzyć w iluzję jakie tworzymy
Zaczynacie traktować telewizję jako rzeczywistość
Robicie wszystko co wam każe
Ubieracie się, jecie, wychowujecie dzieci i myliście tak jak każe wam telewizja
To jakieś szaleństwo
To wy jesteście rzeczywistością
My jesteśmy iluzją
Więc wyłączcie swoje telewizory
Wyłączcie je i nie włączajcie ich
Wyłączcie swoje telewizory teraz”
Jednak w kolejnym programie posuwa się za daleko:
„Szlag mnie trafia i mam tego dość
Nie chce aby mój kraj wykupywali Arabowie”
Wyjawia plan sprzedaży telewizji Arabom.
Zostaje wezwany do prezesa Jensena.
Ciemny gabinet, aleja zielono białych lamp biurkowych kończąca się w ciemnościach i na środku na tej ciemności podświetlona postać prezesa Jensena stojącego niczym Szatan. Jensen zaczyna mówić:
„Zadarł Pan z pierwotnymi siłami
Arabowie przejęli miliardy dolarów a teraz muszą je oddać
To jak przypływ i odpływ, równowaga ekologiczna
Jest Pan starym człowiekiem, który myśli w kategoriach narodów i ludów
Nie ma narodów i ludów. Nie ma Rosjan.
Nie ma Arabów. Nie ma Trzeciego Świata. Nie ma Zachodu
Istnieje tylko jeden system
Jedno rozległe i niezmierzone, przeplatające się, wzajemnie oddziałujące, wielowymiarowe, wielonarodowe Dominium dolarów
Petrodolary, elektrodolary, multidolary,
Marki, ruiny, ruble, funty i szekle
Międzynarodowy system walutowy, który kieruje życiem na tej planecie
Taki jest naturalny porządek rzeczy
Taka jest atomowa, subatomowa, i galaktyczna struktura rzeczy.
Wchodzi Pan pomiędzy 21 calowe ekrany i krzyczy o demokracji
Nie ma Ameryki, nie ma demokracji
Jest tylko IBM, ITT, ATT, Dupont, Union Carbide i Exxon
To są dzisiejsze narody.
Jak Pan myśli o czym rozmawiają Rosjanie?
O Karolu Marksie ?
Wyciągają swoje wykresy, statystyki i rozwiązania minimaksowe
I obliczają koszty swoich transakcji i inwestycji
Tak jak my
Nie żyjemy już w świecie narodów i ideologii
Świat jest kolegium korporacji
Kierowany jest przez niezmienne reguły biznesu
Świat to biznes
I jest tak od zawsze
A nasze dzieci zobaczą ten idealny świat w którym nie ma głodu i wojny, ucisku ani brutalności
Jedna ekumeniczna korporacja, dla której wszyscy ludzie będą pracować by osiągnąć wspólny zysk w której wszyscy będą posiadać udziały
Wszystkie potrzeby będą zapewnione
Nie będzie niepokojów
Nie będzie nudy
Wybrałem Pana by głosić tą ewangelię”
„Dlaczego mnie?”
„Bo jest Pan w telewizji
Codziennie ogląda Pana 60 milionów ludzi
Od poniedziałku do piątku”
„Widziałem oblicze Boga”
„Może mieć Pan rację”
W kolejnym programie Beale wyszedł na środek i zaczął mówić:
„Wczoraj walczyliście o swoje dziedzictwo
Wygraliście.
Przejęcie CCA przez Arabów zostało wstrzymane
Ludzie przemówili i wygrali
Piękny pokaz demokracji
Ale to by było na tyle.
Nic takiego więcej się nie wydarzy.
Bo w głębi serca wiemy, że demokracja jest jak umierająca roślina
Chora, umierająca, rozkładająca się, wijącą z bólu
Nie mówię że Stany nie są już światową potęgą
Stany są najbogatszym i najpotężniejszym krajem ma świecie
Jesteśmy najbardziej rozwinięci
Komuniści też nie przejmą władzy nad światem
Bo są bardziej skończeni niż my
Skończyła się idea, że w tym kraju najważniejsza jest wolność i rozkwit każdej jednostki
Skończyła się idea jednostki
Skończyła się idea pojedynczej istoty ludzkiej
Każdy z was jest skończony
Nie jesteśmy już narodem niezależnych jednostek
Jesteśmy narodem liczącym około 200 milionów tranzystorowych, dezodoryzowanych, niepotrzebnych istot ludzkich, które bez problemu można zastąpić
Nadszedł czas by zapytać czy dehumanizacja jest taka zła?
Niezależnie od tego, tak właśnie jest
Świat będzie pełen humanoidalnych istot, które ludźmi nie są
Cały świat nie tylko my
Jesteśmy najbardziej rozwiniętym krajem, więc do tego dojdziemy pierwsi.
Ludzie na całym świecie stają się masowo produkowanymi,
Zaprogramowanymi, nieczułymi maszynami.”
Tego jednak ludzie nie chcieli słuchać, nie chcieli słyszeć, że są nieistotnymi zerami. Oglądalność zaczęła spadać.
W tle kończył się romans pomiędzy Schumacherem a Dianą Christensen.
Schumacher rozstając się z nią, powiedział:
„Wszystko czego dotykasz, czego dotyka się telewizja zostaje zniszczone
Jesteś uosobieniem telewizji
Obojętna na cierpienie, nieczuła na radość
Życie dla ciebie to banał
Wojna, morderstwa, śmierć…
Znaczą dla Ciebie tyle do butelka piwa
A codzienne życie to kiepska komedia
Postrzegasz czas i przestrzeń jako materiał do odtworzenia
Jesteś szalona
Wszystko czego się dotkniesz umiera razem z tobą”
Diana jest personifikacją telewizji a raczej całych mediów.
Film Network jest genialny. Daje charakterystykę obecnego świata. Sidney Lumet w mistrzowski sposób przewidział do czego to wszystko prowadzi.
Pięćdziesiąt lat temu ujrzał nasz świat.
